Picknicken op 2000 jaar geschiedenis

De wierde van Maarhuizen met de historische Enne Jansheerd als middelpunt Foto: Mark Schuurman

In Maarhuizen gaan we ver, heel ver terug in de tijd. Dit historische gebied, met als hoogtepunt de tweeduizend jaar oude wierde, wordt al bewoond sinds 600 voor Christus. De oergroningers zagen Romeinen, Noormannen, Franken, Spanjaarden en Fransen aan zich voorbij trekken. En ondertussen ploegden zij rustig voort. De monumentale boerderij Enne Jans heerd werd in 1810 gebouwd met gedeeltes uit de jaren 1600. De rijke geschiedenis van de wierde overvalt je in de oude vertrekken van de Groninger heerd, maar ook bij de naastgelegen watergang Mensingeweerster loopdiep. Of lopend over de oude paadjes, door de boomgaard en langs de laatste rustplaats van oud-bewoners op het historische kerkhofje.

Nieuwe plannen
Sinds 1977 is de Enne Jans heerd in het bezit van Staatsbosbeheer. De huidige bewoners, Gijs van Rhijn, Mayke Zandstra en hun twee zoons hebben er hun droomplek gevonden. Als Groninger én kleinkunstenaar wil Gijs het verhaal van hun wierde op allerlei manieren met het publiek delen. ‘Het moet een pleisterplaats worden voor heel veel verschillende mensen en activiteiten’, vertelt hij. ‘De natuur is hier zo divers en oud. En we hebben nu bijvoorbeeld ook een ijsvogel die vaste bezoeker is. Hoe mooi zou het zijn als je hier onder leiding van een boswachter van alles leert over de flora en fauna op deze oude wierde?’ Gijs en zijn vrouw Mayke hebben alvast looproutes rond de wierde uitgemaaid. Perfect om te wandelen en om te picknicken. Maar dat is pas het begin. De plannen voor een ‘natuur- en cultuurbelevingsplek’ liggen al klaar.

Het land te bouwen is ons lust
ons hart en zinnen zijn bewust
te wonen bij het woelend vee
gelijk als vader Jacob dee

Oprichter van Kunstkring De Ploeg Johan Dijkstra raakte geïnspireerd door de Enne Jansheerd

Dit is een typisch Groninger lijfspreuk, waarschijnlijk afkomstig van boer Enne Jans Huizing (1737-1812), oud- bewoner en naamgever van de boerderij. Maar de heerd had net zo goed vernoemd kunnen worden naar de bewoner Joost Clasen (1645-1709) of Freerk Ailkes (1700-1742). Of naar een van de vier vrouwelijke eigenaren zoals Grietje Derks (1698-1775). Deze eigenaren hebben de wierde trouwens nooit verlaten. Ze rusten in vrede op het begraafplaatsje naast de boerderij. De laatste boer, Duurt de Vries, verliet de heerd in 2010 maar komt nog regelmatig buurten. Gijs van Rhijn (1983) en Mayke Zandstra (1981) gaan de geschiedenisboeken in als eerste niet-agrarische bewoners die natuur, cultuur, kunst en geschiedenis bij elkaar willen brengen.

Perfect decor
Gijs, geboren en getogen in Stootshorn in Midden-Groningen, studeerde schoolmuziek en kleinkunst en won zelfs het Leids cabaretfestival. Ook voor deze tak van sport ziet hij zijn boerderij en landgoed als een perfect decor. ‘In de schuur bouwen we een podium voor muziek en theater. We zijn al in gesprek met verschillende onderwijspartijen die hier gebruik van willen maken. Zoals de opleiding ‘Artiest’ van het Noorderpoortcollege’, vertelt hij enthousiast. ‘Maar de wierde is natuurlijk ook een grote archeologische schat. Dus we hebben ook nauw contact met de studie Landschapsgeschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen’. De iconische plek wordt in de toekomst nog gastvrijer met de mogelijkheid om te eten, drinken, slapen, vergaderen en zelfs trouwen. ‘Een romantischer plek dan dit kan ik niet bedenken’, glimlacht Gijs.

Met het Appelfeest is een nieuwe traditie op de Enne Jansheerd geboren

Geschiedenis en cultuur
De eeuwenoude boerderij ondergaat hiervoor wel een totale metamorfose, althans qua bedrijvigheid. De koeien en landbouwwerktuigen maken plaats voor een podium, tafeltjes, lesruimtes en exposities. Het draait er voortaan om geschiedenis en de natuur. Maar ook om inspiratie van muziek, theater en kunst. En dan het liefst voor een zo breed mogelijk publiek. Gijs: ‘ik hoop dat we dit stukje Groningen met heel veel mensen kunnen delen. En vooral ook behouden voor de komende generaties, dan is onze opzet echt geslaagd’.

3.577